Hoàng Tá Thích
Tôi vừa được nghe một câu chuyện thật thú vị :”Cà phê muối”.
Chuyện kể có một anh chàng trong bữa tiệc tình cờ gặp một người đẹp. Vì cô ta quá đẹp nên anh ngại ngùng không dám làm quen. Tuy nhiên, gần cuối buổi, không nhịn được, nên anh đã lấy hết can đảm mời cô đi uống cà phê. Người đẹp ngạc nhiên, nhưng cũng nhận lời anh. Đến quán cà phê, ngồi rất lâu chẳng biết chuyện gì để nói, vì anh quá bối rối, nên cô gái cũng chán nản, định đứng dậy ra về. Bất ngờ, anh gọi bồi bàn và nói khá lớn : “Em cho tôi một ly cà phê đen và cho ít muối”. Không chỉ người phục vụ mà mọi người khách ngồi gần bàn anh đều ngạc nhiên, nhất là cô gái.
Cô hỏi: “Anh thường uống cà phê với muối?” Anh đáp: “Vâng, nhà tôi ở gần vùng biển nên tôi rất quen thuộc với cái vị mặn mặn của nước biển. Hôm nay ngồi đây với cô, bỗng nhiên tôi nhớ đến mẹ, và mỗi lần như thế, tôi đều uống cà phê với muối, riết đâm ghiền. Tôi xin lỗi nếu làm cô phiền lòng.” Cô gái đáp không sao, và không những như thế, cô lại cảm động và nghĩ rằng anh là một người con có hiếu, có nghĩa, có tình với nơi chôn nhau cắt rốn. Và cô bắt đầu có cảm tình với anh. Sau nhiều lần hẹn hò gặp nhau, hai người yêu nhau, lấy nhau và ăn ở với nhau rất hạnh phúc. Và cũng từ đó, cô gái nọ, bây giờ là vợ, hàng ngày vẫn pha cà phê muối cho anh. Mấy chục năm sau thì anh qua đời. Cô gái, bây giờ là một bà già, vô cùng thường tiếc chồng. Sau khi đám xong, cô ngồi sắp xếp lại những kỷ vật của chồng, và tìm thấy một bức thư. Viết rằng :”Trong suốt cả cuộc đời yêu em, anh đã có một lỗi rất lớn là đã một lần nói dối em, và không bao giờ dám thổ lộ với em. Đó là lần đầu tiên ngồi với em trong quán cà phê, lúc thấy em sắp sửa đứng dậy ra về, anh quá bối rối và gọi hầu bàn chỉ là để tự trấn an, nhưng vì quá bối rối, anh đã xin muối vào cà phê thay vì đường. Lúc em hỏi, anh đành phải bịa ra câu chuyện để trả lời em. Sau đó, lúc nào đi với em, anh cũng đều phải uống cà phê với muối, và suốt mấy chục năm chung sống với em, ngày nào cũng được em pha cà phê muối cho anh, anh quen dần với cái hương vị đậm đà đó cho đến lúc phải từ giã em vĩnh viễn…….”
Câu chuyện thật cảm động và dễ thương đã làm cho tôi không ngừng suy nghĩ về hai chữ chân giả. Bây giờ, ở đời, chân giả khó phân. Hàng giả bất cứ loại nào, nếu không căn cứ vào giá cả thì có nhiều loại khó phân biệt được đâu là thực, đâu là giả. Thậm chí, có khi hàng giả cũng bằng giá hàng thật. Chẳng hạn sừng tê, cao hổ cốt, hàng giả cũng phải bán bằng giá hàng thật mới lừa được người mua. Bỏ tiền mua nhầm một mẫu sừng tê hay một miếng cao hổ cốt giả, không những đã không chữa được bệnh mà còn có thể hại sức khỏe thì thật là tai hại. Tuy nhiên, nếu là một món hàng giả không khác gì thật mà có thể dùng suốt đời không có ai phát giác được, như một cái xắc tay chẳng hạn, thì món đồ giả đó có khác gì đồ thực đâu.
Câu chuyện cà phê muối trên cũng làm cho tôi nhớ đến một đoạn lời trong một ca khúc của một cô gái viết cho người bạn trai :”Em sẽ tin những lời nói dối của anh, nếu anh là vĩnh viễn của em.” Giữ được một lời nói dối suốt đời, không bao giờ có một biểu hiện nào đi ngược lại lời nói dối đó, thì lời nói dối đó là thực hay dối?
Có những lời nói dối vô hại, trái lại còn làm cho đời sống thi vị hơn. Như một lời khen dành cho một người đẹp. Dối một chút nhưng làm cho người ta vui. Vậy mà cũng có người keo kiệt đến một lời khen lịch sự cũng tiết kiệm không chịu nhả ra. Ngay cả một lời cám ơn, hay một nụ cười đôi khi có chút đầu môi chót lưỡi, nhưng cũng làm cho người khác vui vẻ, hài lòng, mà vẫn không làm được.
Có một vị bác sĩ khám cho một bệnh nhân đau tim nặng. Bác sĩ không cho thuốc mà chỉ bảo: Bệnh không có gì trầm trọng, chỉ cần thay đổi khí hậu một thời gian là có thể thay đổi ngay. Bệnh nhân yên trí, lên một vùng nghỉ mát rất thơ mộng để nghỉ ngơi. Nhưng chỉ một thời gian ngắn thì phải qua đời do một cơn nhồi máu cơ tim. Lời nói dối của vị bác sĩ kia đã giúp cho bệnh nhân có một khoảng thời gian thoải mái yêu đời trước khi lìa đời. Lời nói dối kia có đáng trách không?
Đôi khi một món đồ chỉ có giá trị do thương hiệu của nó. Một bức tranh không có chữ ký khác với bức tranh đã được ký tên : Hai danh họa Braques và Picasso đã từng sống với nhau và sau nầy người ta tìm ra có những bức họa có nét vẽ tương tự nhau mà không có chữ ký. Người ta không thể quả quyết được một cách chính xác là của ai, tuy nhiên tranh của Picasso thì được bán ra với giá hơn hẳn của Braques.
Các nhà xuất bản sách thường phàn nàn về nạn in sách lậu, nhất là những tác phẩm dịch thuật. Báo chí đôi khi dùng chữ “sách giả” để chỉ những cuốn sách in lậu, vì cũng cùng một bản dịch như nhau, nhưng không qua nhà xuất bản và phân phối. Sách lậu nghĩa là không trả tiền tác quyền cho người dịch, không trả tiền thuế in ấn cho nhà nước. Nhưng khi sách đã được phát hành, đến tay người đọc thì cuốn sách nào nội dung cũng như nhau, chỉ khác chút hình bìa, đôi khi được thực hiện một cách rẻ tiền hơn bản bìa thực.
Ở đời,chân giả thực khó phân. Khoa giải phẫu thẩm mỹ không những có thể thay đổi nhan sắc của phụ nữ mà còn có thể thay đổi cả giới tính. Cái gì là giả, cái gì là thật. Phim ảnh cũng thường dùng kỹ xảo thuật giả tạo để làm cho người xem tưởng như thật.
Đôi khi một giá trị có thể được đánh giá bằng cái vỏ bọc bên ngoài. Đôi khi một con người cũng được đánh giá bằng những lời nói dối mà chính bản thân họ không hề hay biết.
Nhưng nếu dối mà không trá, dối mà không gian, thì đôi khi một lời nói dối lại có ý nghĩa thâm sâu của nó.
Hoàng tá Thích
http://www.art2all.net/tho/hoangtathich/loinoidoichanthanh.htm
